Lý Tiểu Long là ai?
Lý Tiểu Long tên thật là Lý Chấn Phiên. Tên tiếng anh: Bruce
Lee (1940 – 1973), 32 tuổi. Người Mỹ gốc Hoa, là diễn viên võ thuật nổi tiếng
trong nền điện ảnh Mỹ và là người sáng lập võ phái Triệt Quyền Đạo. Anh đam mê
võ thuật, điện ảnh, sử học và triết học. Ngoài ra anh còn dành nhiều thời gian
tập nhảy Cha cha cha . Những sở thích này sau này đều có ảnh hưởng lớn đến cuộc
đời và thành công của anh.
Tuổi thơ với những nét
tính cách khác người
Lý Tiểu Long là một người có cá tính rất mạnh mẽ
Sinh ra tại Mỹ với thể chất vô cùng ốm yếu, khó tin rằng Lý
Tiểu Long sau này có thể làm nên những việc lớn. Lên một tuổi, Lý được cha mẹ
đưa về Hong Kong, anh lớn lên trong cảnh sống của nhân dân Hong Kong thời bấy bị
thực dân Anh đô hộ, Lý bị ám ảnh bởi sự khinh bỉ của người Anh đối với người
dân mình.
Lý Tiểu Long thường xuyên tham gia đánh nhau để tranh giành địa
bàn giữa các băng đảng nhí trong khu phố. Khi đã trở thành diễn viên và võ sư
danh tiếng, Lý kể lại thời thơ ấu trong nhật ký: “Tôi không thích đánh nhau,
nhưng cũng không muốn là kẻ bị bắt nạt…Tôi cũng như những đứa trẻ khác, tìm đến
bạo lực chỉ vì không muốn làm kẻ yếu hèn trên mảnh đất của mình”.
Năm 12 tuổi, khi được cha dẫn đến bái danh sư lúc bấy giờ là
Diệp Vấn – bậc thầy Vịnh Xuân Quyền tại Hong Kong, Lý Tiểu Long làm cha mình một
phen rụng rời khi hỏi Diệp Vấn: “Ông có gì để trở thành thầy tôi?”. Diệp Vấn bật
cười: “Vậy theo cậu, tôi cần phải thế nào?”. Lý nói: “Ông có thể đánh bại khi
trên tay tôi có vũ khí không?”. Diệp Vấn cho Lý tự chọn các binh khí có sẵn gồm
binh khí kiếm, đao, côn,… và chỉ cần một vài cái vẫy tay, quạt chân, danh sư đã
khiến Lý phải nằm sấp mặt trên đất với sự nể phục.
Tuổi trẻ và những bước
đi đầu tiên – lập nghiệp trên đất Mỹ
Năm 19 tuổi, cầm trên tay 15$ của cha và 100$ của mẹ, Lý sang
Mỹ với quyết tâm xây dựng cuộc sống mới. Trong trang nhật ký được viết khi ngồi
trên tàu sang Mỹ, Lý viết rằng anh sẽ thành đạt và nổi tiếng trên đất Mỹ - điều
này sau này trở thành sự thật. Ban đầu, anh làm tất cả những công việc mà cộng
đồng người Hoa lúc bấy giờ giao cho như một tay sai vặt. Anh cũng từng phải sống
trên tầng áp mái của một nhà hàng với vai trò bồi bàn. Anh viết trong nhật ký:
“Tôi sẽ học giỏi tiếng anh, sẽ học triết học ở một trường Đại học của Mỹ. Tôi
tin rằng mình cũng sẽ nổi tiếng nhờ khả năng diễn xuất và võ thuật”. Hai năm
sau, nhờ sự chăm chỉ và nghị lực hơn người, Lý nói tiếng anh không khác gì người
Mỹ và đủ khả năng học đại học cùng sinh viên bản xứ. Anh cũng mở lớp dạy kungfu
cho mọi người và những ai yêu thích võ thuật.
Năm 1963, lúc mới 23 tuổi Lý đã có võ quán đầu tiên cho riêng
mình, lấy tên là “Trấn Phan Võ Quán”, anh tích cực truyền dạy công phu cho các
môn đồ là người Trung Quốc và người da trắng.
Năm 1965, Lý Tiểu Long nhận lời thách đấu của một võ sư tên
Hoàng Trạch Dân. Thỏa thuận nếu Lý Tiểu Long thua anh sẽ phải hoặc là đóng cửa
võ quán hoặc là ngưng dạy những người da trắng. Anh đánh bại HTD một cách chóng
vánh.
Lý có hàng triệu môn đồ trên thế giới, trong đó có các nhân vật,
diễn viên nổi tiếng Hollywood thời bấy giờ.
Nghiên cứu và sáng lập
Triệt Quyền Đạo
Trong một lần giao đấu với đối thủ, Lý Tiểu Long đánh bại kẻ
thù và cảm nhận rằng anh có thể giành phần thắng nhanh hơn và ít tốn sức hơn.
Anh bắt đầu suy nghĩ về bản thân. Đó chính là cơ sở cho môn võ “Triệt Quyền Đạo”
ra đời.
Môn Võ Triệt Quyền Đạo – Jeet Kune Do, “nghệ thuật chiến đấu
bằng cách chặn đứng đòn tấn công của đối phương”. Ở Việt Nam nếu gọi đúng thì
đây là Tiệt Quyền Đạo, nhưng theo nhiều võ sư môn phái này, chữ Triệt nghe hay
hơn nên người ta gọi là Triệt Quyền Đạo.
Lý quan niệm về người học võ: “phản xạ của một võ sư tài năng
cũng như mặt nước. Nó phản chiếu mọi sự vật một cách chân thật nhất và luôn
tĩnh lặng cho dù sự vật có biến đổi thế nào đi nữa”.
Sự nghiệp điện ảnh
Khi mới ba tháng tuổi, cậu bé Lý được cha cho tham gia một cảnh
quay trên đất Mỹ. Dù chỉ xuất hiện vài phút trong phim, sau này Lý vẫn hay đùa
với bạn bè: “Tôi là diễn viên bẩm sinh, ba tháng tuổi đã biết đóng phim”. Tính
đến năm 18 tuổi, anh xuất hiện trong gần 20 bộ phim ở Hong Kong.
Năm 1966, Lý để lại dấu ấn trong một bộ phim truyền hình Mỹ
có tên gọi là “The Green Hornet” (Dịch là Thanh Phong Hiệp). Năm 1971, anh tham
gia diễn chính trong phim Đường Sơn Đại Huynh (The Big Boss). Được công chiếu
cùng năm, phim gây tiếng vang lớn trong ngành phim võ thuật, thu về 3,5 triệu
đô la.
Tiếp theo anh tham gia phim Tinh Võ Môn (Fist of Fury) khởi
quay cuối 1971, công chiếu đầu năm 1972. Lần đầu tiên anh tham gia viết kịch bản,
đạo diễn kiêm diễn xuất trong một bộ phim là Mãnh Long Quá Giang (The Way Of
Dragon) được khởi quay năm 1972 tại Ý. Bộ phim thành công rực rỡ và để lại đoạn
trường kinh điển với cảnh Đường Long (Lý Tiểu Long) đấu với tay sát thủ karate
(Chuck Norris – người ba lần vô địch karate thế giới thủ vai).
Long Tranh Hổ Đấu là bộ phim có sự hợp tác giữa Hong Kong và
Mỹ. Bộ phim thành công rực rỡ khi nhanh chóng giành vị trí đứng đầu tại rạp chiếu
của Mỹ, Lý Tiểu Long nhờ đó nổi tiếng trên toàn thế giới. Bộ phim Trò chơi Tử
Thần (The Game Of Death) là bộ phim cuối cùng của Lý Tiểu Long. Phim đang quay
dang dở thì Lý Tiểu Long mất, nhà sản xuất phải sửa lại kịch bản. Tháp Tử Vong
(Tower of Death) công chiếu năm 1981, tuy mang danh Lý Tiểu Long nhưng anh
không đóng bộ phim này. Những cảnh có Lý Tiểu Long trong phim đều được lấy từ
các phim cũ của anh.
Tính cách của Lý Tiểu
Long
Anh có tinh thần ý chí mạnh mẽ, luôn khát khao vượt ra khỏi
khả năng giới hạn của con người để vươn tới những cảnh giới cao hơn.
Không bao giờ từ bỏ ý định, luôn muốn thực hiện mọi việc một
cách tốt nhất. Người ta kể lại rằng, trong một cảnh quay của Phim Tinh Võ Môn,
Lý đã dùng cước đá vỡ nát một tấm biển gỗ dày, tuy nhiên Lý chưa thấy hài lòng
và yêu cầu phải thực hiện lại cảnh quay. Đạo diễn khá khó chịu và cuối cùng phải
chiều theo lòng anh, phòng đạo cụ phải lại chuẩn bị một tấm biển gỗ khác cho cảnh
quay này. Cuối cùng cảnh quay rất ấn tượng và bộ phim thành công rực rỡ.
Tu luyện ý chí và thực hiện ý chí đã mang lại thành công cho
sự nghiệp của Lý Tiểu Long.
Người đời nói gì về Lý?
“Lý Tiểu Long là người duy nhất trong số hai tỉ người
trên thế giới làm được điều mà anh ta nói” - ED Parker – cha đẻ karate Mỹ.
Nhiều diễn viên võ thuật nổi tiếng như Thành Long, Chân Tử
Đan, Lý Liên Kiệt,… đều thừa nhận Lý Tiểu Long là diễn viên Trung Quốc đầu tiên
xuất hiện trên màn ảnh Holywood.
Tượng đồng của Lý Tiểu Long được tạc và trưng bày tại Hong
Kong vào năm 2005. Anh có tên trong danh sách 100 nhân vật tiêu biểu nhất thế kỷ
20 do tạp chí Time (Mỹ) bình chọn năm 1999, trong top 20 người hùng và thần tượng
của thế kỷ.
Năm 2008, một bộ phim tài liệu dài 53 tập có tên “Huyền Thoại
Lý Tiểu Long” được công chiếu ghi nhận lại toàn bộ cuộc đời của huyền thoại võ
thuật này.
Di sản của Lý Tiểu Long
để lại cho thế hệ trẻ
Lý Tiểu Long là một tượng đài lớn trong nền võ thuật đương đại,
có những đóng góp triết lý võ học mới mẻ, sáng tạo. Tinh thần võ học cao quý của
anh mãi mãi được người đời ca tụng.
Tính cách và tinh thần của Lý Tiểu Long đã ảnh hưởng mạnh mẽ
đến tinh thần của lớp lớp thế hệ trẻ cho đến ngày nay. Anh là thần tượng lớn
trong lòng thế hệ trẻ Việt Nam và thế giới.
Những tác phẩm phim võ thuật của anh tuy số lượng có hạn nhưng
đã đi vào hàng kinh điển của nghành phim võ thuật thế giới.
Tư tưởng võ thuật và môn võ Triệt Quyền Đạo do anh sáng lập
đã được truyền dạy trên khắp thế giới.